Z CYKLU HISTORIE WIELKICH POSTACI……

   Tola Mankiewiczówna – jedna z najbardziej znanych aktorek i śpiewaczek operowych i operetkowych dwudziestolecia międzywojennego! Piękna, zdolna i utalentowana. Szalenie ambitna i pracowita. A dlaczego o niej mowa?

     Chcielibyśmy przedstawić Państwu nazwiska sławnych osób urodzonych i wychowanych na terenie, który swoim zasięgiem obejmuje dziś obszar Łomżyńskiego Parku.

Teodora Raabe (bo tak naprawdę się nazywała) z domu Oleksy urodzona 7 maja 1900 roku w Bronowie koło Łomży. Całe swoje dzieciństwo wraz z czwórką rodzeństwa oraz dziadkami Mankiewiczami (ze strony matki) spędziła w tej przepięknej nadnarwiańskiej miejscowości. Bardzo szybko rodzice Aleksandra i Józef Oleksy zauważyli nieprzeciętny talent córki, która od najmłodszych lat występowała przed publicznością. Swój debit sceniczny miała w wieku 6 lat w kościele parafialnym w Wiźnie, gdzie śpiewała i tańczyła. W rozwinięciu tych zdolności pomógł jej brat matki, który był księdzem w Warszawie. Zabrał dziewczynkę do siebie i otoczył całkowitą opieką. Teodora przyjęła nazwisko rodowe matki i tak z Teodory Oleksy stała się Tolą Mańkiewiczówną. Gruntowne wykształcenie muzyczne – wydział wokalistyki w Konserwatorium Warszawskim i studia wokalne w Mediolanie były silnym fundamentem jej dalszej kariery. Występowała w Operze Warszawskiej („Carmen”, „Goplana”, „Jaś i Małgosia”, „Hrabina”, „Faust”), a po debiucie w operetce Straussa „Czar walca” okrzyknięto ją sensacją artystyczną Warszawy. Jej autentyczny wdzięk, delikatność i dziewczęcy uśmiech otwierały kolejne drzwi kariery. Występowała w teatrzykach rewiowych: „Hollywood”, „Morskie oko” czy „Starej Bandzie”. Stała się jedną z czterech najpopularniejszych aktorek rewiowych obok Ordonki, Miry Ziemińskiej czy Zuli Pogorzelskiej. Zagrała również w 6 filmach, m.in. „10 procent dla mnie”, „Parada rezerwistów”, „Co mój mąż robi w nocy?”. Wylansowała następujące przeboje: „Odrobina szczęścia w miłości”, „Jesienne róże” , „Albo nikt, albo ty”, „Cztery nogi”, „Powróćmy jak za dawnych lat”, „Taka noc, walc i Ty”, „Już nie mogę dłużej żyć” oraz „Jak cudownie mi”.

W 1936 roku spotkała miłość swojego życia i wyszła za mąż za prawnika-  Tadeusza Raabe - dziedzica wielkiej fortuny rodzinnej (fabryka w Łomiankach k. Warszawy). Było to szczęśliwe i kochające się małżeństwo. Zdarzało się, że podczas występów żony pojawiał się kosz z pięćdziesięcioma różami i był to znak, że na sali znajduje się ukochany małżonek.

To ich cudowne życie, wszystkie marzenia i projekty artystyczne  Mankiewiczówny przerwała wojna.  Potem nic nie było już takie same. Mąż dostał się do niewoli, z której cudem ocalał, ale lata spędzone przez małżonków oddzielnie, stres, choroby i załamania psychiczne pozostawiły trwałe ślady. Po  śmierci Tadeusza, Tola wycofała się z życia publicznego. W samotności przeżyła jeszcze 20 lat i w 27 października 1985 roku, w wieku 85 lat umarła. Następnego dnia podano w dzienniku telewizyjnym krótką informację o jej śmierci, a ten sam komunikat zamieściła „Trybuna Ludu” w numerze 256 z 1985 roku.

Jest ważną postacią dla wielu dusz artystycznych. Podczas nagrywania w Bronowie scen do filmu ”Konopielka”, wg książki Edwarda Redlińskiego, odtwórca głównej roli Krzysztof Majchrzak odszukał dom jej dziadków na ulicy Wschodniej. Zerwał z ogrodu wokół posesji pęk polnych kwiatów i zawiózł je Toli Mańkiewiczównie.

Do dzisiaj w Piątnicy koło Łomży mieszkają potomkowie z rodziny Oleksy – ojca Toli Mankiewiczówny, a w łomżyńskim oddziale Archiwum Państwowego w Białymstoku można znaleźć jej akt urodzenia.

Tola Mańkiewiczówna

 Akt urodzenia Toli Mańkiewiczówny z Państwowego Archiwum w Łomży

Tola Mańkiewiczówna

Drewniana szkoła w Bronowie, w której uczyła się Tola Mańkiewiczówna

Murowana szkoła podstawowa, w której uczyła się Tola Mańkiewiczówna.

Pożar domu, w którym urodziła się Tola Mańkiewiczówna - 10.06.1967 rok

Pamiątkowe grafiki opracowane przez Tomasza Barańskiego

Opracowała: Elżbieta Baczewska

Żródła: „Bronowo”- Władysław Marchelewski

Zdjęcia od: Andrzej Olszewski, Bronowo

Linki

1. https://www.youtube.com/watch?v=xLHx5HWrFhQ
2. https://www.youtube.com/watch?v=Um20L5Cp3dA
3. https://www.youtube.com/watch?v=69vioGm5FRk
4. https://www.youtube.com/watch?v=V1mpZmSzr8U
5. https://www.youtube.com/watch?v=YvCt86KBpuQ
6. https://www.youtube.com/watch?v=V1mpZmSzr8U
7. https://www.youtube.com/watch?v=w0M1-_-oxwA

FILMY

1. https://filmpolski.pl/fp/index.php?galeria_osoby=2499936

Zdjęcia

https://m.famousfix.com/post/tola-mankiewiczowna-nostalgia-magazine-pictorial-poland-december-2021-108207825

https://fotoforum.gazeta.pl/72,2,1110,127019192,129757016.html