„NADNARWIAŃSKIE GÓRKI”

Ścieżka pieszo-rowerowa, długość 3,3 km

Początek ścieżki –  Kalinowo droga 1934B

Koniec ścieżki - Piątnica Włościańska

      W pięknie przyrody i historii zanurzą się ci, którzy zdecydują się na przejście ścieżką pieszo-rowerową „Nadnarwiańskie Górki”.

Wędrówkę można rozpocząć w dowolnym miejscu, ponieważ cała ścieżka to pętla o długości ok.3,5 km. Rozpoczynając ją od siłowni na powietrzu, znajdującej się obok bunkra przy kamiennej drodze fortecznej wiodącej od nowego mostu, napotkamy na jeden z trzech przystanków.

Przystanek nr 3 - Forty Piątnica – Twierdza Łomża - Forty są to budowle betonowo - ziemne o obrysie zamkniętym, zdolne do samodzielnej i długotrwałej obrony ważnego strategicznie obiektu lub miejsca takiego jak cieśnina, bród rzeczny czy trasa komunikacyjna.

Forty w Piątnicy budowane były od 1902 do 1909 roku jako Twierdza Łomża mająca na celu ochronę terenów graniczących z Prusami Wschodnimi, a zwłaszcza strzegąca przeprawy przez Narew do Łomży, która wówczas była stolicą guberni i przez którą przebiegały ważne szlaki komunikacyjne.

Ze względu na ukształtowanie terenu zdecydowano o położeniu głównej części fortów na prawym brzegu Narwi. Twierdza zbudowana była z trzech fortów położonych na wzgórzach okalających Piątnicę. Połączone były ze sobą wysokimi wałami ziemnymi i suchą fosą. Z dwóch fortów ziemnych na lewym brzegu Narwi ocalał tylko fort nr 4 przy drodze na Ostrołękę.

W skład fortu wchodziły koszary szyjowe z dwiema bramami przejazdowymi dla artylerii, dziedziniec forteczny z dwoma schronami pogotowia bojowego, galeria przeciwskarpowa z kojcami artyleryjskimi. Pod głównym chodnikiem łączącym kojce znajdował się chodnik kontrminowy służący do wykonywania podkopów w stronę przeciwnika. Poterna służyła jako przejście z dziedzińca fortecznego pod dnem fosy do kojców artyleryjskich.

W każdym forcie znajdował się agregat prądotwórczy do oświetlenia, napędu wentylatorów i zasilania pomp w studni głębinowej. Za kaponierą artyleryjską znajdowała się kuchnia. Z betonowych koszar wojsko korzystało jedynie w czasie wojny. W okresie pokoju używane były koszary drewniane, które w razie potrzeby można było szybko rozebrać lub spalić, by nie przeszkadzały w ostrzale artyleryjskim. Wszystko to stanowiło duży zespół obronny wokół Piątnicy.

Podczas I wojny światowej Rosjanie opuszczając forty wysadzili niektóre elementy. W 1920 roku załoga fortów powstrzymała wojska bolszewickie przez 5 dni, dając Warszawie cenny czas na przygotowania do obrony. Dopiero zdobycie przez bolszewików Nowogrodu zagroziło twierdzy okrążeniem i zmusiło obrońców do odwrotu.

Sytuacja powtórzyła się w 1939 roku. Forty również nie uległy w bezpośredniej walce. Ponownie upadek Nowogrodu zmusił obrońców do odwrotu. Do chwili obecnej zachowały się forty w Piątnicy I, II, III i fort nr IV po drugiej stronie rzeki, przy drodze na Ostrołękę.

W forcie nr III znajduje się muzeum forteczne i strzelnica sportowa.

Dalej idziemy drogą forteczną i dojeżdżamy do DK 64 Łomża – Białystok by przemieścić się na polną drogę po drugiej stronie fortów. Wije się ona i powoli pnie w górę. Szlak wiedzie strefą krawędziową, z której rozciąga się widok na panoramę Łomży, Piątnicy i Kalinowa oraz dolinę Narwi, przebiegając wzdłuż wysoczyzn okalających prawy brzeg rzeki na odcinku Kalinowo – Piątnica. Polodowcowe ukształtowanie terenu z okresu zlodowacenia środkowopolskiego powoduje, że stojąc na południowym skraju Wysoczyzny Kolneńskiej zobaczymy wspaniały widok na dolinę i jej najwęższy odcinek.

Z zamieszczonych informacji na tablicy poglądowej dowiemy się o historii powstania doliny i skąd wzięła się nazwa Przełomowej Doliny Narwi.

Przystanek 2  - Przełomowa Dolina Narwi

*Szerokość doliny na obszarze Parku jest znacznie mniejsza niż w górnym i dolnym odcinku rzeki i wynosi 1,5-2,0 km.

*Najwyższe wzgórza w bezpośrednim otoczeniu doliny osiągają ok. 153 m n.p.m

*Wysokość wzniesień okalających dolinę 40-50 m

*Długość doliny w granicach Parku - 16 km.

Podążając dalej miniemy niewielki kompleks leśny, obok którego znajduje się Przystanek nr 1 – Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi. To tu w lesie sosnowym, w którym mieści się czapliniec - kolonia czapli siwych, które w tym miejscu, wysoko w konarach drzew, założyły swoje gniazda.

Przylatują do Polski pod koniec lutego, łączą się w pary  i składają od 1 do 6 jaj. Pisklęta pozostają w gnieździe ok. 8 tygodni, a potem przenoszą się na pobliskie łąki polując głównie na ryby, drobne ssaki, małe ptaki, żaby, ślimaki oraz skorupiaki. Śmiertelność młodych ich jest bardzo duża, jednak liczebność populacji jest stabilna. I w tym właśnie miejscu możemy zaobserwować bardzo rzadkie sąsiedztwo dwóch gatunków ptaków, gdzie osobnik szczytowy - bielik ma gniazdo w przeciwległej olszynie, w niewielkiej odległości od swoich ofiar - czapli siwych. Bielik to gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych. W Polsce bardzo rzadki i podlegający całkowitej ochronie gatunkowej.

Droga jest głównym mottem tego terenu. Na całej długości są tabliczki kierunkowe
i informacyjne więc nikt tu się nie zgubi.

W drogę, na szlak……