„Góra Królowej Bony” to pozostałość starego grodziska z czasów wczesnego średniowiecza znajdującego się na wysuniętym wzniesieniu morenowym na południowym brzegu Narwi.

Widok z góry na grodzisko i Narew, 01. 2021, fot. Michał Fabiszewski

Powstał on z rozwijającej się osady handlowej znajdującej się na szlaku z Rusi nadbużańskiej w kierunku Prus i Pomorza . Całe założenie zbudowano na tzw. surowym korzeniu. Była to pierwotna lokalizacja miasta Łomża zanim przeniosło się dalej od rzeki, a także jeden z najbardziej wysuniętych na północny-wschód grodów obronnych Mazowsza. Stąd właśnie okolica ta nazywana jest Starą Łomżą.

Tablice informacyjne na Górze Królowej Bony

Do dzisiaj zachowały się pozostałości wałów ziemnych otaczających zabytek. Całość dawnego grodziska zajmuje powierzchnię około 2 ha, a najwyższa część wznosi się na 50 metrów ponad poziom wody. Dzięki działalności lodowca gleby na tym terenie to żyzne piaski, żwiry wałowe i glacjofluwialne, glina lodowcowa i spływowa, co w połączeniu z rozmaitością nachylenia stoków zapewnia korzystne warunki do występowania bardzo rzadkiego typu roślinności - muraw kserotermicznych. W związku z tym rośliny budujące tego typu fitocenozy to głównie rośliny światłolubne i wapieniolubne, porastające przede wszystkim nagrzane słońcem doliny rzeczne. Przykładowymi przedstawicielami są np. bylica polna, chaber driakiewnik, chaber nadreński, czosnek zielonawy ze znacznym udziałem szałwii polnej. Drzewa i krzewy występujące na zboczach to głównie głogi, derenie, szakłaki, trzmieliny, kruszyny, jabłonie i grusze dzikie oraz brzoza brodawkowata.

Roślinność porastająca Górę Królowej Bony

      Grodzisko samo w sobie składa się z trzech części. Pierwszą jest kolisty człon główny, gród właściwy, w którego środku znajduje się lekko podniesiony majdan z pozostałościami po drewnianej wieży w postaci dołów po konstrukcji słupowej.  Poniżej znajdują się dwa podgrodzia. Pierwsze wybudowane w późniejszym czasie, najprawdopodobniej w XII w., w kształcie owalu o powierzchni 54 arów i odgrodzone jest od głównego rowami. Otacza go od wschodu, południa i zachodu wał wzniesiony z gliny. Kolejne trzy wały zimne biegły od południowego zachodu do północnego wschodu miały utrudniać dostęp do grodu. Między nimi znajdowały się suche fosy o głębokości około 1 m i szerokości 1,5 m. Drugie podgrodzie wybudowano na planie czworokąta o powierzchni 1 ha. Miejsce wjazdu znajdował się w południowo-wschodniej części wału. Obudowane drewnianymi słupami i poziomo ułożonymi balami długości około 6m miało szerokość  2,8-3 m. Elementy konstrukcji noszą ślady pożaru. Przejazd bramny był wybrukowany. Na terenie podgrodzia znaleziono różne ślady zabudowy takie jak półziemianki oraz trudne do interpretowania resztki budynków naziemnych.

Góra Królowej Bony - widok z drona, 01.2021, fot. Michała Fabiszewski

         Z Góry Królowej Bony rozciąga się jeden z najpiękniejszych widoków na rzekę Narew. W tym miejscu tworzy ona ciekawe zakola i leniwie przepływa przez dolinę. Stojąc na samej górze turysta może podziwiać panoramę Piątnicy, Kalinowo i Drozdowo leżące po drugiej stronie rzeki oraz łąki i pastwiska sąsiadujące z przepływającą rzeką.

Widok na rzekę Narew z Góry Królowej Bony

Meandrująca Narw - okolice Góry Królowej Bony, 01.2021, fot. Michał Fabiszewski